MARGARET CAVENDISH IS DE NAAM
- Jasmijn Groot
- 21 mei
- 14 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 23 mei
door Jasmijn Groot -
In Shakespeare's Sisters bespreekt Ramie Targoff de vrouwelijke schrijvers Mary Sidney, AemiliaĀ Lanyer, Elizabeth Cary en Anne Clifford uit de Elizabethaanse periode en hoe zij zich tot het schrijverschap konden wijden. Mijn gedachten gaan meteen naar een schrijfster van een generatie later, die voor haar eigen tijd misschien te slim en te satirisch was om serieus genomen te worden. Zelfs nu krijgt ze nog niet altijd de waardering die ze verdient. Men noemde haar vroeger Mad Madge, maar haar echte naam was Margaret Cavendish, hertogin van Newcastle-upon-Tyme (1623-1673).
We weten dankzij Margaret zelf veel over haar levensloop. Ze publiceerde in 1656 namelijk al haar autbiografie, The True Relation of My Birth, Breeding and Life, een bijzonder werk, omdat het ƩƩn van de vroegste autobiografieƫn over een vrouw is die we kennen. Margaret Cavendish werd geboren als Lady Lucas, de jongste telg uit een rijk en deftig gezin van acht kinderen op het platteland van Essex. Ze ontving geen formeel onderwijs, maar ze had wel toegang tot een bibliotheek en tot privƩ onderwijzers, die er volgens haar alleen waren voor de formaliteit, niet voor haar voordeel. Ze toonde van jongs af aan tekenen van intelligentie. Het meeste van haar tijd spendeerde de jonge Maragret aan zelf-refectie en experimentatie. Ze maakte haar eigen kleding, ze dacht na over de natuur, en ze zette haar filosofische en wetenschappelijke ideeƫn toen op papier - al hield ze dat heel erg voor zichzelf, want het etaleren van wijsheid in vrouwen werd niet geaccepteerd.
Margaret leidde als kind en tiener een behoorlijk onbezorgd en afgesloten leven. Maar die idylle kwam tot een abrupt einde in 1642. De heersende vorst, koning Charles I, had namelijk bewezen een moeilijke koning te zijn; hij had continu ruzie met het parlement die zijn macht probeerde te beperken, het volk was het niet eens met zijn beleid, en zijn religieuze standpunten - plus zijn huwelijk met een rooms katholieke vrouw - zorgde voor wantrouwen onder gereformeerde groeperingen. De spanningen liepen zo hoog op dat er een burgeroorlog ontstond. De familie Lucas bevond zich daardoor in een precaire positie. Ze waren high-church royalists, loyaal aan de koning en voorstanders van een kerk die zich inspireerde op het rooms-katholicisme. Hierdoor was het opeens best wel gevaarlijk voor ze, want veel van hun klasse waren tegen de koning gekant en bovendien radicaal protestants. De familie Lucas vestigde zich in 1643 aan het koninklijke hof in Oxford. Margaret werd hofdame van koningin Henriƫtta Maria, de vrouw van Charles I. Toen zij in 1644 moest uitwijken naar Parijs wegens de escalerende burgeroorlog, ging Margaret mee. Margaret was hier duidelijk niet op haar plek. Ze bleek in het gezelschap van vreemden ontzettend verlegen en verlangde niets liever dan terug te keren naar haar familie. Maar die zou ze lange tijd niet zien.
When Margaret met William
Margaret werd aan het hof in Parijs namelijk verliefd op William Cavendish, Marquise van Newcastle (1593-1676). William was dertig jaar ouder, weduwnaar, en vader van kinderen van Margarets leeftijd. Maar bovenal was hij een royalist die door het parlement als verrader was gezien, waardoor zijn Engelse bezittingen waren geconfisqueerd. Net als koningin Henriƫtte Maria, leefde William op het continent in ballingschap. Margaret en William trouwden in 1645. De daaropvolgende vijftien jaar woonde het stel op het continent, in Parijs, de Nederlanden en Antwerpen, tot het herstel van de Engelse monarchie en de kroning van Charles II in 1660. Margaret bracht slechts ƩƩn kort bezoek aan Engeland in 1651, toen ze probeerde om enkele bezittingen van haar man terug te krijgen. Haar inzet was tevergeefs.
Het stel wilde graag kinderen, maar Margaret werd nooit zwanger. Hoewel dit voor beide echtelieden een teleurstelling was, gaf dit Margaret wel de mogelijkheid om zich op andere zaken te richten. Ze schreef verhalen en poƫzie. Daarnaast raakte ze goed bevriend met haar zwager Charles Cavendish, die een wiskundige was en altijd op de hoogte van de nieuwste wetenschappelijke bevindingen. De wiskunde en wetenschap stond centraal in Margarets eerste publicatie uit 1653, Poems, and Fancies. In ƩƩn van de inleidende gedichten van dit boek, beschrijft ze haar werk als een vervangingen voor haar gebrek aan kinderen: 'Condemne me not for making such a coyle | about my book, alas it is my Childe.'
Margaret en William keerden in 1660 terug naar Engeland en William kreeg zijn bezittingen terug. Het was de ambitie van William om een rol te spelen in de regering van Charles II en de reformatie, maar dat lukte niet. Margaret en William leefden een teruggetrokken bestaan op hun estateĀ Welbeck and Bolsover, op de grens tussen Nottinghamshire en Derbyshire. Tot haar overlijden in 1673, zette Margaret haar wetenschappelijke onderzoek voort en bleef zij publiceren.
Margaret Cavendish: Mad Madge
Margaret publiceerde haar werken zelf, door ze aan te prijzen onder haar vrienden, wetenschappelijke kennissen en op universiteiten. In tegenstelling tot andere vrouwen uit haar tijd, publiceerde Margaret bovendien onder haar eigen naam en niet onder een mannelijk pseudoniem, wat een unicum was. In veel van haar inleidingen satiriseerde Margaret haar pijnlijke verlegenheid door uit te doeken te doen dat ze ambitieus was, dat ze beroemd wilde worden, en dat ze tot lang na haar dood herinnerd wilde worden om haar werk. Tegelijkertijd deed ze uitvoerige studie naar het concept faam, dat in haar tijd niet bepaald genderneutraal was. Het moest het doel zijn van hooggeboren mannen, maar het werd niet geassocieerd met vrouwelijkheid. Cavendish schreef in de inleidingen van een aantal werken dat ze ondanks haar sekse de drang had om bekend te worden en ze legde ook uiteen hoe en waarom vrouwen dit konden verwezenlijken. Ook ondertitelde ze haar werken met duidelijke verwijzingen naar haar hunker naar roem en succes, door naar zichzelf te verwijzen met termen als 'the thrice noble, illustrious and excellent princess, the duchess of Newcastle.'
Tot zeer kort geleden werd Margaret's wetenschappelijke werk in het bijzonder, maar ook de rol van vrouwen binnen de wetenschap in het algemeen over het hoofd gezien. Vrouwen- en gendergeschiedenis hebben aan het licht gebracht dat, hoewel geweerd van universiteiten en royal academies, de Engelse centra van wetenschap, vrouwen werkzaamheden vervulden binnen de wetenschap: ze waren beschermvrouwen van de wetenschap, ze waren assistenten, ze kopieƫerden manuscripten, ze waren observanten, illustratoren, vertalers, en ze populariseerden wetenschappelijk werk door makkelijke versies te publiceren. Margaret Canvendish deed precies deze dingen en meer: ze bestuurde de wetenschap zelf en ze publiceerde haar eigen traktaten.
Maar tot voor kort stond Margaret Cavendish bekend als een excentrieke wetenschapdame, met de oneervolle bijnaam Mad Madge. Samuel Pepys (1633-1703) een ambtenaar en dagboekschrijver, maar bovendien een fel criticus van Margaret, omschreef de hertogin van Newcastle-upon-Tyme eens als 'mad, conceited and ridiculous.' Margarets grootste triomf zou zijn geweest dat ze als edele dame een bezoek heeft mogen brengen aan de door koning Charles II opgerichte Royal Academy op 30 mei 1667. Pepys en John Evelyn (1620-1706), ook een dagboekschrijver, waren getuige van dit bezoek. De twee mannen hadden enkel aandacht voor Margarets voorkomen. Dat is overigens niet helemaal verwonderlijk. Margaret Cavendish was pijnlijk verlegen in sociale situaties, maar tegelijkertijd kleedde ze zich in opvallende jurken en liet ze zich rondrijden in een zilveren koets om een publiek persona te creƫren. Ze had dus een buitengewoon extravagant voorkomen.
Aan de andere kant speelt stereotypering een grote rol in de getuigenissen van Pepys en Evelyn. Met de bezoeken van hooggeboren dames als Margaret Cavendish aan universiteiten en royal academies, wilden wetenschappers voorzien in het wetenschappelijke amusement van een groter publiek. Zij waren immers ook nieuwsgierig naar de nieuwste uitvindingen. Het bezoek van Margaret aan de Royal Academy moet als zodanig worden gezien: een gelegenheid om wetenschappelijke experimenten tentoon te stellen als een vorm van entertainment. In hun verslagen hebben Pepys en Evelyn Margaret gestereotypeerd als een onwetende toeschouwer, die alleen verwonderd en vermaakt is door wat ze die dag aanschouwde, maar er geen diepere kennis aan overhield. Het tegendeel was natuurlijk waar.
Aan de andere kant vergaarde Margaret ook fans, zeker onder een vrouwelijk lezerspubliek. Toen Margaret in 1660 definitief terugkeerde naar Engeland, werd ze in Londen onthaald door een menigte bewonderaars. Beroemd worden was haar dus wel gelukt.
The Blazing World
Margarets bekendste werk is The Description of a New World, Called The Blazing World uit 1666. In het verhaal wordt een vrouw ontvoerd door een afgewezen minnaar. Terwijl ze per boot naar de Noordzee afrijzen, blazen woedende goden de boot op en de bemanning sterft. De vrouw is de enige overlevende. Ze vindt een portaal naar een parallelle wereld. Deze wordt bewoond door mens-dierhybriden, die haar voor een godin aanzien en haar als hun nieuwe keizerin kiezen. Ze creƫert een nieuwe religie en besluit haar eigen versie van de kabbala op te schrijven. Het boek is een combinatie van veel verschillende genres waar Margaret mee speelde, wat door acadmici baroque inclusiveness wordt genoemd. Maar Blazing World is ook om andere redenen een speciaal boek.
In Blazing World, net als in Margarets andere werken als The Worlds Olio (1655), portretteert ze krachtige vrouwelijke personages, in wie ze de heersende denkbeelden over mannelijkheid en vrouwelijkheid combineert - of, zoals ze het zelf noemt, hermafroditiseert. In de bijbehorende inleidingen vertelt ze haar publiek daarbij dat ze weet dat ze zich daar zelf als schrijfster ook aan schuldig maakt doordat ze als vrouw zijne schrijft en met haar werk erkenning zoekt.
Het boek toont in hoeverre Margaret betrokken was bij wetenschappelijke discussies van haar tijd. Het is de eerste fictionele portrettering van vrouwen in de nieuwe wetenschappen - die vrouwen in de echte wereld niet toelieten. Er was echter een levendige discussies in hoeverre vrouwen moesten worden betrokken bij de wetenschap. Bovendien was het mode om wetenschappelijke traktaten in een dialoogvorm te gooien, waarbij een mannelijke wetenschapper vertelde en een vrouwelijke enthousiasteling luisterde en leerde. Margaret doorbrak dat genre met vrouwelijke personages die zelf de wetenschap bedreven. Ook was er een levendige discussie gaande over het mogelijk bestaan van meerdere planeten en buitenaards leven. Margaret liet al zien dat ze meedeed aan die discussie in haar eerste boek. Blazing World was een uitgebreidere ontdekking van de wetenschappelijke velden die zich hier mee bezig hielden.
En Blazing World wordt steeds meer gezien als proto-sciencefiction, ruim twee eeuwen voordat schrijver Jules Verne (1828-1905) met zijn boeken over avontuur en nieuwe technologie zou worden gezien als de vader van science fiction. Margaret wordt over het algemeen niet genoemd in discussies over de oorsprong van het genre - Mary Shelley (1779-1851), de schrijfster van Frankenstein (1818) dan weer wel. Margarets wetenschappelijke en filosofische overdenkingen worden steeds serieuzer genomen, dus wellicht wordt ze in de nabije toekomst ook eindelijk als een bijdrager aan dit literaire genre gezien.
Bronnen:
Cavendish, M. (2016). The Description of a New World, Called the Blazing World. Broadview Press, Peterborough, Canada. (The Description of a New World, Called the Blazing World 1666, redactie door Sarah H. Mendelson).
Peacock, F. (2024). Pure Wit: The Revolutionary Life of Margaret Cavendish. Head of Zeus, Londen, Verenigd Koninkrijk.
Jasmijn is genderhistorica. Ze publiceert artikelen voor onder andere Opzij en Winq en stelt haar expertise ter beschikking aan verschillende multimedia. Jasmijn studeerde Geschiedenis en Oudheidkunde aan de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit.
Ā - ENGLISH BELOW -
In Shakespeare's Sisters, Ramie Targoff discusses the female writers Mary Sidney, Aemilia Lanyer, Elizabeth Cary, and Anne Clifford from the Elizabethan era, and how they were able to dedicate themselves to writing. My thoughts immediately turn to a writer from a later generation, who was perhaps too clever and too satirical for her own time to be taken seriously. Even now, she does not always receive the recognition she deserves. She was once called Mad Madge, but her real name was Margaret Cavendish, Duchess of Newcastle-upon-Tyne (1623-1673).
Thanks to Margaret herself, we know a lot about her life. In 1656, she published her autobiography, The True Relation of My Birth, Breeding and Life, a remarkable work because it is one of the earliest autobiographies of a woman we know of. Margaret Cavendish was born as Lady Lucas, the youngest of eight children in a wealthy and noble family in rural Essex. She received no formal education, but she had access to a library and private tutors, who, according to her, were only there for formality, not for her benefit. From a young age, she showed signs of intelligence. Most of her time was spent on self-reflection and experimentation. She made her own clothes, thought about nature, and wrote down her philosophical and scientific ideasāalthough she kept them to herself, as displaying wisdom in women was not accepted.
Margaret led a fairly carefree and sheltered life as a child and teenager. But that idyllic life came to an abrupt end in 1642. The reigning monarch, King Charles I, had proven to be a difficult king; he had constant conflicts with parliament, which tried to limit his power, the people disagreed with his policies, and his religious viewsāplus his marriage to a Catholic womanācaused distrust among Reformed groups. Tensions ran so high that a civil war broke out. The Lucas family found themselves in a precarious position. They were high-church royalists, loyal to the king and supporters of a church inspired by Catholicism. This made things dangerous for them, as much of their class was against the king and also radically Protestant.
The Lucas family settled in 1643 at the royal court in Oxford. Margaret became a lady-in-waiting to Queen Henrietta Maria, the wife of Charles I. When the queen had to flee to Paris in 1644 due to the escalating civil war, Margaret went with her. Margaret was clearly out of place here. She was extremely shy in the company of strangers and longed to return to her family. But she wouldnāt see them for a long time.
When Margaret met William
At the court in Paris, Margaret fell in love with William Cavendish, Marquis of Newcastle (1593-1676). William was thirty years older, a widower, and father to children of Margaretās age. But above all, he was a royalist who had been branded a traitor by parliament, causing his English possessions to be confiscated. Like Queen Henrietta Maria, William was living in exile on the continent. Margaret and William married in 1645. For the next fifteen years, the couple lived on the continent, in Paris, the Netherlands, and Antwerp, until the restoration of the English monarchy and the crowning of Charles II in 1660. Margaret made only one brief visit to England in 1651, when she tried to reclaim some of her husbandās possessions. Her efforts were in vain.
The couple wanted to have children, but Margaret never became pregnant. Although this was a disappointment for both of them, it allowed Margaret to focus on other pursuits. She wrote stories and poetry. She also became good friends with her brother-in-law Charles Cavendish, a mathematician who kept up with the latest scientific findings. Mathematics and science were central to Margaretās first publication in 1653, Poems, and Fancies. In one of the introductory poems to this book, she describes her work as a substitute for her lack of children: 'Condemn me not for making such a coyle | about my book, alas it is my Childe.'
Margaret and William returned to England in 1660, and William regained his possessions. Williamās ambition was to play a role in the government of Charles II and the reformation, but this did not come to pass. Margaret and William lived a secluded life at their estate at Welbeck and Bolsover, on the border between Nottinghamshire and Derbyshire. Until her death in 1673, Margaret continued her scientific research and kept publishing.
Margaret Cavendish: Mad Madge
Margaret published her works herself, promoting them among her friends, scientific acquaintances, and at universities. Unlike other women of her time, Margaret also published under her own name, not a male pseudonym, which was unique. In many of her introductions, Margaret satirized her painful shyness by explaining that she was ambitious, that she wanted to become famous, and that she wished to be remembered for her work long after her death. At the same time, she conducted extensive studies on the concept of fame, which in her time was not exactly gender-neutral. It was meant to be the goal of high-born men, but it was not associated with femininity. Cavendish wrote in the introductions of several works that, despite her sex, she had the urge to become famous, and she explained how and why women could achieve this. She also subtitled her works with clear references to her hunger for fame and success, referring to herself with terms like 'the thrice noble, illustrious and excellent princess, the duchess of Newcastle.'
Until very recently, Margaret's scientific work in particular, but also the role of women in science in general, was overlooked. Womenās and gender history has revealed that, although excluded from universities and royal
academiesāthe English centers of scienceāwomen performed important work in science: they were patrons of science, they were assistants, they copied manuscripts, they were observers, illustrators, translators, and they popularized scientific work by publishing simplified versions. Margaret Cavendish did exactly these things and more: she studied the sciences herself and published her own treatises.
But until recently, Margaret Cavendish was known as an eccentric science lady with the dishonorable nickname 'Mad Madge.' Samuel Pepys (1633-1703), a civil servant and diarist, but also a fierce critic of Margaret, once described the Duchess of Newcastle-upon-Tyne as 'mad, conceited and ridiculous.' Margaret's greatest triumph was perceived to be the fact that, as a noble lady, she was allowed to visit the Royal Academy, established by King Charles II, on May 30, 1667. Pepys and John Evelyn (1620-1706), also a diarist, were witnesses to this visit. The two men only paid attention to Margaretās appearance. This is not entirely surprising. Margaret Cavendish was painfully shy in social situations, but at the same time, she dressed in striking dresses and was driven around in a silver coach to create a public persona. She thus had an extraordinarily extravagant appearance.
On the other hand, stereotyping plays a significant role in the testimonies of Pepys and Evelyn. With visits by high-born ladies like Margaret Cavendish to universities and royal academies, scientists sought to provide scientific entertainment for a larger audience. After all, they too were curious about the latest inventions. Margaretās visit to the Royal Academy should therefore be seen as such: an opportunity to showcase scientific experiments as a form of entertainment. In their reports, Pepys and Evelyn stereotyped Margaret as an ignorant spectator, who was merely amazed and entertained by what she saw that day, without gaining any deeper knowledge. Of course, the opposite was true.
On the other hand, Margaret also gathered fans, especially among a female readership. When Margaret finally returned to England in 1660, she was greeted by a crowd of admirers in London. So, she had succeeded in becoming famous.
The Blazing World
Margaretās most famous work is The Description of a New World, Called The Blazing WorldĀ from 1666. In the story, a woman is kidnapped by a rejected lover. While they sail toward the North Pole, angry gods blow up the boat, and the crew dies. The woman is the only survivor. She finds a portal to a parallel world. This world is inhabited by human-animal hybrids, who regard her as a goddess and choose her as their new empress. She creates a new religion and decides to write her own version of the Kabbalah. The book is a combination of many different genres that Margaret played with, which scholars call baroque inclusiveness. But Blazing WorldĀ is also special for other reasons.
In Blazing World, just like in Margaretās other works, such as The World's OlioĀ (1655), she portrays powerful female characters, in whom she combines prevailing notions of masculinity and femininityāor, as she calls it, hermaphroditizing. In the accompanying introductions, she tells her audience that she knows she too is guilty of this, as she, as a woman, writes and seeks recognition with her work.
The book shows how involved Margaret was in the scientific discussions of her time. It is the first fictional portrayal of women in the new sciencesāsciences that, in the real world, did not admit women. However, there was a lively debate about whether women should be involved in science. Moreover, it was fashionable to write scientific treatises in dialogue form, with a male scientist narrating and a female enthusiast listening and learning. Margaret broke with this genre by creating female characters who practiced science themselves. There was also an ongoing discussion about the possible existence of multiple planets and extraterrestrial life. Margaret had already shown her involvement in that debate in her first book. Blazing WorldĀ was a more extensive exploration of the scientific fields dealing with these issues.
Blazing WorldĀ is increasingly seen as proto-science fiction, more than two centuries before writer Jules Verne (1828-1905) would be regarded as the father of science fiction with his adventure books about new technology. Margaret is generally not mentioned in discussions about the origins of the genreāMary Shelley (1779-1851), the author of FrankensteinĀ (1818), is. Margaret's scientific and philosophical musings are increasingly taken seriously, so perhaps she will soon be acknowledged as a contributor to this literary genre.
Sources:
Cavendish, M. (2016). The Description of a New World, Called the Blazing World. Broadview Press, Peterborough, Canada. (The Description of a New World, Called the Blazing World 1666, edited by Sarah H. Mendelson).
Peacock, F. (2024). Pure Wit: The Revolutionary Life of Margaret Cavendish. Head of Zeus, London, United Kingdom.
Jasmijn is genderhistorica. Ze publiceert artikelen voor onder andere Opzij en Winq en stelt haar expertise ter beschikking aan verschillende multimedia. Jasmijn studeerde Geschiedenis en Oudheidkunde aan de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit.
Comments