- Sebastiaan Coops -
Na de succesvolle en veel bekeken NPO televisieserie Het Verhaal van Nederland, waarin de geschiedenis van ons land werd ontrafeld, is er een vervolg. Dit keer is er gekozen voor de geschiedenis van het vorstenhuis. Het verhaal van Nederland: van Oranje-Nassau neemt de kijker mee in de regeerperioden van de belangrijkste Oranjes en beslaat daarmee in acht delen toch bijna 500 jaar aan politieke rivaliteiten, intriges, oorlogen en de vorstelijke levensverhalen. Het verhaal van Nederland: van Oranje-Nassau wordt net als de vorige serie gepresenteerd door Daan Schuurmans die de kijker meeneemt naar de plekken waar het verhaal zich afspeelt. Dit wordt kracht bijgestaan door commentaar van deskundigen en het wordt verbeeld door stemloze acteurs.
Een geschiedenis waar iedereen iets van vindt
De geschiedenis van Oranje-Nassau gaat niet alleen over een familie maar, zoals wordt gesteld in de televisieserie, maar ook over Nederland. Hun verleden loopt als een oranje draad door onze geschiedenis. Een logische keuze dus om juist dit verhaal als vervolg te gebruiken op de serie uit 2022. Hoewel ik uitkeek naar deze televisieserie, hield ik ook mijn hart vast. In de eerste plaats is de geschiedenis van de Oranje-Nassaus een geschiedenis waar iedereen iets van vindt, genuanceerd of ongenuanceerd. Iedereen kent Willem van Oranje, Maurits en Wilhelmina immers. Bovendien vond ik in de eerste serie uit 2022 de representatie van Willem V en Wilhelmina van Pruisen erg kort door de bocht en ongenuanceerd. Ze gingen toen totaal voorbij aan de belangrijke rol die Wilhelmina van Pruisen gespeeld had in de Bataafse opstand.
Na vier afleveringen ben ik erg onder de indruk van de keuzes die gemaakt zijn. In elke aflevering worden de bekende wapenfeiten van de Oranjes behandeld, maar de echte hoofdrolspelers zijn juist de Oranjes waar normaal gesproken veel minder aandacht voor is. Zo krijgt Anna van Saksen in de eerste aflevering een hoofdrol en in de derde aflevering is die toebedeeld aan Amalia van Solms. Vrouwen zijn goed vertegenwoordigd en dat is bepaald niet onterecht. Bovendien zorgt dit ervoor dat zowel kenner als niet-kenner kunnen genieten van dit verhaal.
Anna van Saksen en Amalia van Solms
Vaak wordt Anna van Saksen (1544-1577) in de literatuur aangehaald als ‘hysterisch’ en ‘krankzinnig’ naar aanleiding van haar krankzinnigverklaring. Ze stierf in Dresden, ingemetseld in een appartement, en verder is er weinig aandacht voor haar. In de tweede aflevering leer je meer over de redenen waarom het huwelijk tussen haar en Willem van Oranje stuk liep. Dat bleek niet aan haar te liggen, maar aan het overspel van Willem van Oranje. Dat maakte haar woedend, een misstap van haar die niet getolereerd werd in haar tijd. Mannen mochten er namelijk maîtresses op nahouden, vrouwen niet. Het is intrigerend hoe Anna’s relatie met Jan Rubens (de vader van de bekende schilder) in de aflevering gecontrasteerd wordt met het overspel van Willem van Oranje. Net als Anna is ook Willem razend als zij een scheve schaats rijdt. Maar waar Anna over haar man hoort te zwijgen, is dit wel een reden om haar helemaal te laten vallen en haar alles af te nemen.
In de derde aflevering zag ik veel terug van de tentoonstelling Amalia van Solms: Ambitie met Allure, die in 2022 in Museum Prinsenhof werd gehouden. Niet verwonderlijk is conservator Hester Schölvinck van dat museum één van de deskundigen die commentaar levert op de aflevering. Amalia wordt steeds meer gezien (nog meer dan Maurits of Frederik-Hendrik) als de persoon die de bouwstenen legt voor de Oranjedynastie. Ze laat het aanzien van de Oranjes stijgen door paleizen te bouwen, haar zoon uit te huwelijken met de oudste dochter van de Engelse koning (ongekend!) en is politiek bedreven. Ze zorgt er echt voor dat haar man populair bij het volk wordt door gebruik van verschillende media. Als apotheose brengt Daan Schuurmans je naar de Oranjezaal in Huis ten Bosch. Dat is de kroon op haar werk: een gigantische zaal met prachtige schilderingen over de roem van Frederik-Hendrik. Bovenin in de koepel ontwaart de kijker de naam van Amalia.
Wat volgt is een lezing van deskundigen die eigenlijk iedereen zou moeten kennen. Historicus Maria Keblusek vertelt: “Er is de laatste tijd een inhaalslag gedaan, als het gaat om het bestuderen van de rol van vrouwen in deze tijd” Historicus Nadine Akkerman vervolgt: “We hebben heel lang vrouwen in de zeventiende eeuw onderschat, we hebben heel lang geloofd dat zij niet politiek actief waren.” Daarna vertelt Hester Scholvink van Museum Prinsenhof over de rol van Amalia van Solms achter de schermen bij het sluiten van de Vrede van Munster en waarom juist een rol achter de schermen belangrijker was dan op de voorgrond staan, het moment waarop alles al vastligt.
Het volledige verhaal
Eindelijk is het zover: we hebben het volledige verhaal te pakken. Hoewel het moeilijk is om zelfs de belangrijkste momenten aan te halen in de korte looptijd van een aflevering, is het indrukwekkend hoeveel tijd de vrouwen wordt gegund. Een keer zelfs misschien wel meer dan die van de mannen. En terecht. De meeste Oranjes in onze geschiedenis waren vrouwen! Deze televisieserie laat zien dat hun verhaal echt van waarde is om de geschiedenis te begrijpen. Een waardevol inzicht en daarom is Het verhaal van Nederland: van Oranje-Nassau zeker aan te raden.
Het verhaal van Nederland: van Oranje-Nassau is elke woensdagavond om 20:30 te zien op NPO 1.
Afbeelding: ©NTR (2024)
Comments