door Maartje Kramer -
Anne Lister (1791 - 1840) was een opmerkelijke vrouw, ze had openlijke relaties met vrouwen en was befaamd alpiniste. Ze kwam uit een gegoede familie met een stuk land en kreeg de bijnaam "Gentleman Jack" vanwege haar masculiene verschijning en onconventionele kledingkeuzes. Ondanks de gebruikelijke normen van haar tijd verborg Lister niet wie ze was, wat haar deed opvallen.
Lister genoot van een goede opvoeding en ging op dertienjarige leeftijd naar school. Ze zat op een internaat, waar ze de kamer deelde met Eliza Raine. Het duurde niet lang of de meisjes waren verliefd op elkaar. Deze verliefdheid bloeide in een relatie van twee jaar. Helaas moest Lister het internaat verlaten en mocht pas terugkomen als Eliza van school was. Tijdens het thuisonderwijs genoot Lister van het lezen van literatuur, ze onderhield contact met Eliza tijdens deze periode. Alleen kwam Eliza bedrogen uit. Toen ze klaar was met school had ze gehoopt om samen met Lister een leven samen zijn.
"I Know how to please girls" - Anne Lister
Daar kwam ze bedrogen uit, Lister had ook contact met andere meisjes van de school.
Anne erfde in 1815 een groot huis genaamd Shibden Hall, en ze gebruikte haar geld om het prachtig te maken. Ze hield ook van reizen, wat ongebruikelijk was voor vrouwen in die tijd. Ze verkende bergen en ging op spannende avonturen door heel Europa. Ze was een zeer bekwame bergbeklimmer en woonde in verschillende delen van Europa waar ze schreef en klom. Ze pendelde tussen Shibden Hall en verschillende locaties in Europa van 1815 tot 1831. Ze leidde een vol leven dat niet de norm was voor een adellijke vrouw zoals zij.
Listers verschijning kan je beschreven als "mannelijk", wat ongemak veroorzaakte voor sommige van haar partners, zoals Mariana Lawton (geboren Belcombe). Lister droeg altijd zwarte kleren, zoals mannen destijds deden. Ze deed ook dingen die de meeste vrouwen niet deden of niet konden doen, zoals het bezitten van een mijn, wat liet zien dat ze zich niet bekommerde om wat mensen dachten dat vrouwen zouden moeten doen. Lister en Lawton hadden meer dan twee decennia een relatie; tijdens deze periode was Mariana getrouwd met haar man. Desondanks bleven de twee in een romantische relatie.
De belangrijkste persoon in Listers leven was Ann Walker (1803 - 1845). Ze raakten bevriend in 1830 en de relatie kostte jaren om op te bouwen. Ze hielden ontzettend veel van elkaar. Ze hielden zelfs een ceremonie die ze beschouwden als een huwelijk, ook al was het niet officieel. De kerk heeft sinds 2018 een plaquette die de gevierde huwelijksbelofte erkent. Deze gebeurtenis vond plaats tijdens Pasen in 1834, tijdens het verkrijgen van de hostie bezegelde zij hun huwelijk.
Samen leidden ze een gelukkig leven. Walker sloot zich aan bij de avontuurlijke levensstijl van Lister. Ze reisden door heel Europa. Tijdens hun laatste reis gingen ze door Rusland, dat destijds te maken had met problemen met het regime onder de tsaar. De twee kregen begeleiding van militairen, wat zorgde dat ze opvielen. Lister schreef in haar dagboek: "De mensen kwamen kijken alsof we vreemde dieren waren die ze nog nooit eerder hadden gezien."
Listers leven was voortijdig afgebroken toen ze op 49-jarige leeftijd stierf tijdens een reis met Ann Walker. Haar nalatenschap leeft voort door haar uitgebreide dagboeken, bestaande uit meer dan vijf miljoen woorden. Geschreven in een complexe code, bieden Listers dagboeken een openhartig en intiem verslag van haar dagelijks leven, inclusief haar romantische relaties, zakelijke ondernemingen en reizen.
Tientallen jaren na haar dood zijn de dagboeken van Lister ontcijferd, waardoor haar opmerkelijke leven en ervaringen leesbaar zijn geworden. In 2011 zijn ze erkend door UNESCO vanwege hun culturele betekenis, met name bij het vormgeven van de genderstudies en de vrouwengeschiedenis. Lister's toewijding aan authentiek leven blijft inspireren, als een getuigenis van haar moed door opgelegde maatschappelijke beperkingen.
De dagboeken van Anne Lister zijn in twee volumes te verkrijgen via Amazon.
De serie 'Gentleman Jack', over de relatie tussen Anne Lister en Ann Walker is the streamen op HBO.
Maartje is een gedreven archivaris en erfgoedprofessional met een passie voor het uitpluizen van geschiedenis. Ze heeft een achtergrond in Cultureel Erfgoed, gestudeerd aan de Reinwardt Academie. Maartje deelt graag haar kennis, het liefst met een insteek over historische kleding en recepten. Naast haar werk is ze een enthousiaste keukenprinses, (dakterras) moestuinhoudster en heks.
- ENGLISH BELOW -
Anne Lister (1791 - 1840) was a remarkable woman; she openly carried on relationships with women and was a renowned alpinist. She came from a wealthy family with landed property and was nicknamed ‘Gentleman Jack’ because of her masculine appearance and unconventional clothing choices. Despite the usual norms of her time, Lister did not hide who she was, which made her stand out.
Lister enjoyed a good upbringing and went to school at the age of 13. She attended a boarding school, where she shared a room with Eliza Raine. Before long, the girls were in love with each other. This infatuation blossomed into a two-year relationship. Unfortunately, Lister had to leave the boarding school and was not allowed to return until Eliza had left the school. While she was homeschooled, Lister enjoyed reading literature, and she maintained contact with Eliza during this period. Only for Eliza to get the short end of the stick. When she finished school, she had hoped to have a life together with Lister.
"I know how to please girls" - Anne Lister
She was deceived there, Lister was also in touch with other girls from the school. Anne inherited a large house called Shibden Hall in 1815, and she used her money to make to improve it. She also loved travelling, which was unusual for women at the time. She explored mountainsites and went on exciting adventures across Europe. She was a very skilled mountaineer and lived in different parts of Europe where she wrote and climbed. She commuted between Shibden Hall and various locations in Europe between 1815 and 1831. She led a full life that was not the norm for a noblewoman like herself.
Lister's appearance could be described as ‘masculine’, which caused discomfort for some of her partners, such as Mariana Lawton (born Belcombe). Lister always wore black clothes, as men did at the time. She also did things that most women did not or could not do, such as owning a mine, which showed that she did not care about what people thought women should do. Lister and Lawton were in a relationship for more than two decades - during which the latter was married to her husband, which did not deter the women from continuing their relationship with each other.
The most important person in Lister's life, however, was Ann Walker (1803 - 1845). Lister and Walker became friends in 1830, but the relationship took years to build. They loved each other immensely. They even held a ceremony that they considered to be a legal wedding, even though it was not official. The church placed a plaque recognising the celebrated marriage vows in 2018. The event took place during Easter in 1834,
sealing their marriage when obtaining the wafer.
Together, Lister and Walker led a happy life. Walker joined Lister's adventurous lifestyle. They travelled all over Europe. On their last trip, they passed through Russia, which at the time was facing problems with the regime under the tsar. The two were accompanied by soldiers, which made them stand out. Lister wrote in her diary, ‘People came to see us as if we were strange animals they had never seen before.’
Lister's life was cut short when she died at the age of 49 while on a trip with Ann Walker. Her legacy lives on through her extensive diaries, consisting of more than five million words. Written in a complex code, Listers diaries offer a candid and intimate account of her daily life, including her romantic relationships, business ventures and travels.
Decades after her death, Lister's diaries
were deciphered, making her remarkable life and experiences readable. In 2011, they were recognised by UNESCO for their cultural significance, particularly in shaping gender studies and women's history. Lister's commitment to authentic living continues to inspire people, as a testimony to her courage through imposed societal constraints.
The diaries of Anne Lister are available in two volumes via Amazon.
The series 'Gentleman Jack', about the relationship between Anne Lister and Ann Walker, can be streamed on HBO.
Maartje is a passionate archivist and heritage professional with a passion for history. She has a background in Cultural Heritage and studied at the Reinwardt Academy. Maartje enjoys sharing her knowledge, preferably with when it comes to historical clothing and recipes. Besides her work, she is an enthusiastic kitchen queen, (rooftop) vegetable gardener and witch.
Commentaires