- Maartje Kramer -
Anne Lister (1791 - 1840) was een opmerkelijke vrouw, ze had opelijnlijke relaties met vrouwen en was befaamd alpiniste. Ze kwam uit een gegoede familie met een stuk land en kreeg de bijnaam "Gentleman Jack" vanwege haar masculine verschijning en onconventionele kledingkeuzes. Ondanks de gebruikelijke normen van haar tijd verborg Lister niet wie ze was, wat haar deed opvallen.
Lister genoot van een goede opvoeding en ging op dertienjarige leeftijd naar school. Ze zat op een internaat, waar ze de kamer deelde met Eliza Raine. Het duurde niet lang of de meisjes waren verliefd op elkaar. Deze verliefdheid bloeide in een relatie van twee jaar. Helaas moest Lister het internaat verlaten en mocht pas terugkomen als Eliza van school was. Tijdens het thuisonderwijs genoot Lister van het lezen van literatuur, ze onderhield contact met Eliza tijdens deze periode. Alleen kwam Eliza bedrogen uit. Toen ze klaar was met school had ze gehoopt om samen met Lister een leven samen zijn. Daar kwam ze bedrogen uit, Lister had ook contact met andere meisjes van de school.
Anne erfde in 1815 een groot huis genaamd Shibden Hall, en ze gebruikte haar geld om het prachtig te maken. Ze hield ook van reizen, wat ongebruikelijk was voor vrouwen in die tijd. Ze verkende bergen en ging op spannende avonturen door heel Europa. Ze was een zeer bekwame bergbeklimmer en woonde in verschillende delen van Europa waar ze schreef en klom. Ze pendelde tussen Shibden Hall en verschillende locaties in Europa van 1815 tot 1831. Ze leidde een vol leven dat niet de norm was voor een adellijke vrouw zoals zij.
Listers verschijning kan je beschreven als "mannelijk", wat ongemak veroorzaakte voor sommige van haar partners, zoals Mariana Lawton (geboren Belcombe). Lister droeg altijd zwarte kleren, zoals mannen destijds deden. Ze deed ook dingen die de meeste vrouwen niet deden of niet konden doen, zoals het bezitten van een mijn, wat liet zien dat ze zich niet bekommerde om wat mensen dachten dat vrouwen zouden moeten doen. De twee deelden meer dan twee decennia een relatie; tijdens deze periode was Mariana getrouwd met haar man. Desondanks bleven de twee in een romantische relatie.
De belangrijkste persoon in Listers leven was Ann Walker (1803 - 1845). Ze raakten bevriend in 1830 en de relatie kostte jaren om op te bouwen. Ze hielden ontzettend veel van elkaar. Ze hielden zelfs een ceremonie die ze beschouwden als een huwelijk, ook al was het niet officieel. De kerk heeft sinds 2018 een plaquette die de gevierde huwelijksbelofte erkent. Deze gebeurtenis vond plaats tijdens Pijsan in 1834, tijdens het verkrijgen van de hostie bezegelde zij hun huwelijk.
Samen leidden ze een gelukkig leven. Walker sloot zich aan bij de avontuurlijke levensstijl van Lister. Ze reisden door heel Europa. Tijdens hun laatste reis gingen ze door Rusland, dat destijds te maken had met problemen met het regime onder de tsaar. De twee kregen begeleiding van militairen, wat zorgde dat ze opvielen. Lister schreef in haar dagboek: "De mensen kwamen kijken alsof we vreemde dieren waren die ze nog nooit eerder hadden gezien."
Listers leven was voortijdig afgebroken toen ze op 49-jarige leeftijd stierf tijdens een reis met Ann Walker. Haar nalatenschap leeft voort door haar uitgebreide dagboeken, bestaande uit meer dan vijf miljoen woorden. Geschreven in een complexe code, bieden Listers dagboeken een openhartig en intiem verslag van haar dagelijks leven, inclusief haar romantische relaties, zakelijke ondernemingen en reizen.
Tientallen jaren na haar dood zijn de dagboeken van Lister ontcijferd, waardoor haar opmerkelijke leven en ervaringen leesbaar zijn geworden. In 2011 zijn ze erkend door UNESCO vanwege hun culturele betekenis, met name bij het vormgeven van de genderstudies en de vrouwengeschiedenis. Lister's toewijding aan authentiek leven blijft inspireren, als een getuigenis van haar moed door opgelegde maatschappelijke beperkingen.
Afbeelding: Joshua Horner, Portrait of Anne Lister (ca 1830). Calderdale Metropolitan Borough Council, Calderdale, Verenigd Koninkrijk.
Komentarze