EEN BETERE WERELD VOLGENS ROSA LUXEMBURG

 door Rosa den Oudsten -

Onbekende fotograaf, Portret van Rosa Luxemburg (1905)

Rosa Luxemburg (1871-1919) wilde een betere plek voor de arbeidersklasse in de wereld. Ook al is ze daar niet in geslaagd, voor een vrouw, een Jood en een Poolse heeft ze verbazingwekkende dingen bereikt. Haar ideeën en overtuigingen zijn vandaag de dag nog steeds relevant.

Rosa werd geboren als vijfde kind van een Joods gezin in Zamosc, een Poolse stad die toen deel uitmaakte van het Russische Rijk. Meisjes mochten in haar tijd niet naar school. Er was echter een uitzonderingsregel en vanwege haar enorme intelligentie mocht Rosa studeren aan het gymnasium in Warschau. Daar sloot ze zich op 15-jarige leeftijd aan bij de Socialistische Partij. Op 18-jarige leeftijd moest ze het land ontvluchten, omdat ze het risico liep gearresteerd te worden vanwege haar betrokkenheid bij de partij.

Rosa ging naar Zürich, omdat dit de enige stad in Europa was waar vrouwen naar de universiteit mochten. Ze studeerde rechten en politieke economie. In die tijd raakte ze betrokken bij de internationale socialistische beweging. Ze vond dat Polen niet onder Russische heerschappij mocht staan, maar ook geen onafhankelijk land mocht worden. Als socialiste vond ze dat de hele wereld één moest zijn. Ze was een van de oprichters van de Sociaal-Democratische Partij van het Poolse en Letse Koninkrijk. Tegelijkertijd ging ze in 1898 naar Berlijn om een belangrijk lid te worden van de Sociaal-Democratische Partij (SDP), waarvoor ze in het openbaar sprak.

Deze partij was niet alleen veel invloedrijker, maar ze geloofde ook dat uiteindelijk alle socialistische partijen één zouden worden.

In de jaren die volgden raakte de SDP verdeeld. Sommigen geloofden dat het kapitalisme van binnenuit hervormd moest worden. Rosa geloofde in de woorden van Karl Marx en probeerde de SPD ervan te overtuigen dat een revolutie zonder geweld de juiste weg was.

In 1899 publiceerde Rosa Luxemburg Sozialreform oder Revolution, waarin ze haar argumenten voor het laatste op papier zette. Een van haar theorieën was dat de regering een 'raad van het volk' nodig had waarin het volk daadwerkelijk inspraak had in politieke beslissingen. Een andere stelling was dat het kapitalistische systeem omvergeworpen moest worden.

Ze begon de nieuwe eeuw met reizen door West-Europa om op bijeenkomsten te spreken. Toen in 1905 de Russische Revolutie begon, ging ze naar Warschau om de revolutie te steunen, maar ze werd daar in 1906 gearresteerd en 4 maanden gevangen gezet. De Russische Revolutie bevestigde haar ideeën dat massale stakingen de manier zouden zijn voor de arbeidersklasse om aan de macht te komen.

Van 1907 tot 1914 gaf Rosa les aan de SDP-school in Berlijn, waar ze ook haar belangrijkste werk schreef: De accumulatie van kapitaal(1913). Hierin bevestigt ze de stellingen van Marx, maar geeft ze ook aan wat er moet gebeuren om het kapitalisme ten val te brengen. Ze stelde ook dat imperialisme het gevolg was van kapitalisme. Door haar werk kreeg ze veel vijanden - zelfs binnen haar eigen partij.

Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, steunde de SPD de Duitse regering in haar oorlogsinspanningen. Rosa en andere partijleden waren tegen de oorlog en richtten de Spartakusbund op, een organisatie die de oorlog wilde beëindigen met een revolutie en een proletarische regering wilde beginnen. Voor haar betrokkenheid bracht ze het grootste deel van de oorlog door in de gevangenis. Daar bleef ze schrijven.

In november 1918 was ze weer een vrije vrouw. Toen keizer Wilhelm naar Nederland vluchtte, probeerde ze met haar Spartakusbund de macht over te nemen met een revolutie. Deze werd door de regering de kop ingedrukt. Rosa werd op 15 januari 1919 in Berlijn gearresteerd. Na te zijn ondervraagd en gemarteld, werd ze diezelfde dag door geweervuur vermoord en werd haar lichaam in een kanaal gegooid. Een abrupt en tragisch einde van het leven van een vrouw die haar leven lang zoveel heeft doorstaan.

---

Rosa is docent Maatschappijleer en Levensbeschouwing. Als amateurhistoricus met een voorkeur voor vrouwengeschiedenis door alle jaren heen, verslindt ze vele podcasts en boeken en vertelt ze graag verhalen over het verleden.

---

 - ENGLISH BELOW -

Unknown photographer, Portrait of Rosa Luxemburg (1905)

Rosa Luxemburg (1871-1919) wanted a better place for the working class in the world. Even though she did not succeed, for a woman, a Jew, and a Pole, she achieved remarkable things. Her ideas and beliefs are still relevant today.

Rosa was born as the fifth child in a Jewish family in Zamosc, a Polish city that was part of the Russian Empire at the time. Girls were not allowed to attend school during her time. However, there was an exception, and due to her immense intelligence, Rosa was allowed to study at the gymnasium in Warsaw. There, at the age of 15, she joined the Socialist Party. At the age of 18, she had to flee the country, as she risked being arrested due to her involvement in the party.

Rosa went to Zurich, as it was the only city in Europe where women were allowed to attend university. She studied law and political economy. During this time, she became involved in the international socialist movement. She believed that Poland should not be under Russian rule, but it should also not become an independent country. As a socialist, she thought the whole world should be united. She was one of the founders of the Social Democratic Party of the Polish and Latvian Kingdom. At the same time, in 1898, she went to Berlin to become an important member of the Social Democratic Party (SDP), where she spoke publicly.

This party was not only much more influential, but they also believed that eventually, all socialist parties would unite.

In the years that followed, the SDP became divided. Some believed that capitalism should be reformed from within. Rosa believed in the words of Karl Marx and tried to convince the SPD that a revolution without violence was the right path.

In 1899, Rosa Luxemburg published Sozialreform oder Revolution, in which she put her arguments for the latter in writing. One of her theories was that the government needed a "council of the people" in which the people would truly have a say in political decisions. Another statement was that the capitalist system needed to be overthrown.

She began the new century by traveling through Western Europe to speak at gatherings. When the Russian Revolution began in 1905, she went to Warsaw to support the revolution, but she was arrested there in 1906 and imprisoned for 4 months. The Russian Revolution confirmed her ideas that mass strikes would be the way for the working class to come to power.

From 1907 to 1914, Rosa taught at the SDP school in Berlin, where she also wrote her most important work: The Accumulation of Capital (1913). In it, she confirmed Marx’s theses but also outlined what needed to happen to bring down capitalism. She also stated that imperialism was a result of capitalism. Through her work, she gained many enemies— even within her own party.

When World War I broke out, the SPD supported the German government's war efforts. Rosa and other party members were against the war and formed the Spartacus League, an organization that wanted to end the war with a revolution and establish a proletarian government. Due to her involvement, she spent most of the war in prison, where she continued to write.

In November 1918, she was a free woman again. When Kaiser Wilhelm fled to the Netherlands, she tried to seize power with her Spartacus League through a revolution. This was crushed by the government. Rosa was arrested on January 15, 1919, in Berlin. After being interrogated and tortured, she was shot dead the same day and her body was thrown into a canal. An abrupt and tragic end to the life of a woman who endured so much throughout her life.

---

Rosa is a teacher of Social Studies and Philosophy. As an amateur historian with a preference for women's history through the ages, she devours many podcasts and books and enjoys telling stories about the past.