door Selin Bakistanli -
“We wisten dat het goed klonk, maar hadden geen wereldhit verwacht”, zegt Manuela Kamosi in 2024 over het nummer dat ze in 1989 – op zeventienjarige leeftijd – schreef en inzong. Pump Up The Jam zal de geschiedenis ingaan als een van de meest succesvolle Belgische singles ooit. Om Black History Month af te sluiten, zoomt Selin Bakistanli van Zij Was Eens... in op de jonge Belgisch-Congolese zangeres die een sleutelrol speelt bij het tot stand komen van de hit.
Kamosi, wiens volledige naam Manuela Barbara Kamosi Moaso Djogi luidt, is geboren in Congo. Haar ouders leren elkaar in België kennen wanneer haar vader in Luik verblijft voor zijn studie. Na hun huwelijk trekt het echtpaar naar Congo, waar op 26 januari 1972 de kleine Manuela geboren wordt in Kinshasa. Wanneer ze elf jaar oud is, scheiden haar ouders en keert haar moeder terug naar België met de vijf kinderen. Kamosi kan niet aarden in België en vliegt op vijftienjarige leeftijd op eigen houtje naar Chicago in de Verenigde Staten. Hier komt ze voor het eerst in aanraking met de hiphop- en housescene.
Bij haar terugkeer in België is Ya Kid K geboren. De artiestennaam is een perfecte mix van wie Kamosi op dat moment is. Het voorzetsel ‘Ya’ wordt in Congo gebruikt wanneer er wordt gepraat over iemand uit de dichte omgeving, als teken van respect. ‘Kid’ kiest ze omdat ze zichzelf nog ziet als een kind en de ‘K’ is de eerste letter van haar familienaam.
Pump Up The Jam
Kamosi sluit zich aan bij Fresh Beat Productions, een Antwerpse crew uit de krochten van de Belgische hiphopgeschiedenis. De groep bestaat, naast Kamosi, uit rapper Too Tuff, Beatwizz Nii en DJ Sake. Beatwizz Nii kent ze al sinds dat ze twaalf was, aangezien ze beiden actief waren in de Antwerpse breakdance scene. Fresh Beat Productions is eind jaren 80 actief, maar kent geen commercieel succes. Toch is de groep een onmisbare schakel in het verhaal van Pump Up The Jam en de lancering van Kamosi’s carrière. Jo Bogaert, een Belgische producer, is onder de indruk van Kamosi’s talent. Wanneer Fresh Beat Productions een betaalbare studio zoekt om hun nummers op te nemen, kloppen ze aan bij Bogaert. “We mochten onze nummers opnemen, als hij in ruil een nummer met Ya Kid K mocht maken. Dat nummer werd de latere wereldhit Pump Up The Jam van Technotronic”, aldus Too Tuff in een interview over Fresh Beat Productions in de Gazet Van Antwerpen.
Wanneer Bogaert aanklopt bij zijn platenlabel met een eerste versie van het nummer, raadt een medewerker van het label hem aan om, in plaats van de samples van een zingende Eddie Murphy, een rapper aan boord te halen. Bogaert wil een vrouwelijke rapper, en Kamosi verklaart dat zij op dat moment een van de enige vrouwelijke rappers in België is. Ze gaat akkoord met het voorstel van Bogaert en schrijft snel een rap op zijn beats. Over wat daarna gebeurt verschillen de versies van Bogaert en Kamosi.
Bogaert zegt dat Kamosi het nummer wel wil inzingen, maar dat ze er verder niks mee te maken wil hebben en dus niet wil meewerken aan de promotie van Pump Up The Jam. Om die reden zijn ze op zoek gegaan naar een andere oplossing. De zoektocht brengt hen bij Felly Killingi, een Congolees model actief in België. Killingi ziet het zitten om met haar hoofd op de hoes van het nummer te prijken én te playbacken in de videoclip. Killingi, die geen Engels spreekt, heeft voor de videoclip de woorden fonetisch leren uitspreken. Of het aan het onverwachte wereldwijde succes van het nummer ligt weten we niet, maar Kamosi voelt zich bestolen van haar stem wanneer Killingi het gezicht van het nummer wordt.
Kamosi verklaart dat ze van niks op de hoogte is, tot vrienden haar laten weten dat er een foto van een andere vrouw op de platenhoes staat. Op zeventienjarige leeftijd durft ze het contract voor de promotie van het nummer niet te tekenen uit angst dat ze iets zou tekenen dat ze niet begrijpt. Kamosi, die een ‘tom boy’-achtig uiterlijk heeft, zegt later dat ze voor Killingi hebben gekozen omdat ze haar ‘te lelijk’ vinden om te verschijnen in een videoclip. In Kif Kif verklaart Kamosi dat ze van Killingi heeft gehoord dat haar verteld is dat Kamosi zelf afstand deed van alles.
Het conflict tussen Kamosi en Bogaert wordt opgelost wanneer Kamosi bij andere nummers – die evenwel niet hetzelfde succes als Pump Up The Jam behalen – heel duidelijk naar voren wordt geschoven als frontzangeres. Wanneer ze op tournee gaan in het voorprogramma van Madonna, zien we ook Kamosi rappen op het podium in plaats van een playbackende Killingi.
Samen met Technotronic mag Kamosi het voorprogramma van de ‘Blonde ambition’-tournee van Madonna verzorgen. Kamosi ziet dit nog maar als het begin. In interviews zegt ze dat de lyrics van Technotronic niet diepgaand genoeg zijn voor haar, en dat ze een solo-carrière ambieert. In 1992 brengt ze dan ook een eigen album uit: One World Nation. Critici zijn onder de indruk van het album, dat een mooie mix is van jazz, rap, reggae en dance hall en waar Ya Kid K eindelijk de krachtige lyrics etaleert die ze miste bij Technotronic. Het commerciële succes van Pump Up The Jam zal ze evenwel nooit evenaren als solo-artieste. Toch staat haar authentieke stijl en veelzijdigheid als artiest buiten kijf.
"Awa, a place to stay"
Hoewel de meeste mensen foutief “I want… a place to stay” meezingen wanneer Pump Up The Jam door de boxen schalt, heeft Kamosi het in de tekst over ‘Awa’, ‘thuis’. De zangeres die haar geboorteland heeft moeten verlaten, zich in België niet goed voelt, omzwervingen heeft gedaan naar de Verenigde Staten vindt die ‘thuis’ momenteel in Nigeria.
Haar muzikale carrière is voorbij. Althans, de carrière die ze in de jaren 90 ambieert. Ze bekijkt muziek vandaag als een ‘medicijn voor de ziel’ en publiceert nummers op haar eigen YouTube-kanaal. Een bewuste keuze vertelt ze in Kif Kif: “Ik vond mijn persoonlijke groei belangrijker dan me te omringen door mensen die me niet echt kennen. In die tijd zat je niet in de professionele muzieksector om per se goede muziek te maken. Grote labels zagen je als een product.” Toch heeft ze geen spijt van haar tijd bij Technotronic. Kamosi is dan ook onlosmakelijk verbonden met Pump Up The Jam. Dit nummer heeft, 36 jaar na de release, een welverdiende plaats in de pop culture hall of fame, én in onze harten veroverd.
Bronnen:
Bral, S. (25 juni 2022). ‘Technotronic-zangeres die niet erkend werd voor wereldhit, vereeuwigd met straatnaambordje, Het Laatste Nieuws.
Demeyer, P. ( 18 augustus 2024).‘35 jaar geleden kwam een van de meest succesvolle Belgische singles uit: “We wisten dat het goed klonk, maar hadden geen wereldhit verwacht’, Gazet Van Antwerpen.
Hintjens, F. (26 november 2020). ‘Ya Kid K: “Het was een leuke rit bij Technotronic”’, Kifkif.
Jacobs, G. (23 februari 1999). ‘Wij zoeken inspiratie om de hoek’, Gazet van Antwerpen.
Meltzer, R., Sibovits. K., Nicole Strazzeri, N. (3 juni 1990). ‘Ya Kid K plans to make it on her own’, Caroll County Times.
Roebben, A. (12 juli 2007). ‘Het tragische verhaal achter Pump Up The Jam, de best verkochte Belgische plaat ooit “Ik ben alles verloren aan mannen”’, Het Laatste Nieuws.
Selin Bakistanli's interesse in de Belgische vrouwengeschiedenis was er al erg vroeg, maar kende een hoogtepunt tijdens het schrijven van haar masterscriptie over de eerste generatie vrouwelijke rechtenstudenten in België. Ondertussen beheert ze de Instagrampagina 'Zij.was.eens', over vrouwen uit de Belgische geschiedenis.
- ENGLISH BELOW -
“We knew it sounded good, but we didn’t expect a world hit,” says Manuela Kamosi in 2024 about the song she wrote and recorded in 1989 – at the age of seventeen. Pump Up The Jam will go down in history as one of the most successful Belgian singles ever. The end of Black History Month is the perfect occasion for Selin Bakistanli of Zij Was Eens... to zoom in on the young Belgian-Congolese singer who played a key role in the creation of the hit.
Kamosi, whose full name is Manuela Barbara Kamosi Moaso Djogi, was born in Congo. Her parents met in Belgium when her father stayed in Liège for his studies. After their marriage, the couple moved to Congo, where little Manuela was born in Kinshasa on January 26, 1972. When she was eleven years old, her parents divorced, and her mother returned to Belgium with the five children. Kamosi couldn’t settle in Belgium and, at the age of fifteen, flew alone to Chicago in the United States. It was here that she first encountered the hip-hop and house music scene.
Upon her return to Belgium, Ya Kid K was born. The stage name is a perfect mix of who Kamosi was at that time. The preposition ‘Ya’ is used in Congo when talking about someone from the close surroundings, as a sign of respect. She chose ‘Kid’ because she still saw herself as a child, and the ‘K’ is the first letter of her last name.
Pump Up The Jam
Kamosi joins Fresh Beat Productions, an Antwerp crew from the depths of Belgian hip-hop history. The group, in addition to Kamosi, consists of rapper Too Tuff, Beatwizz Nii, and DJ Sake. She has known Beatwizz Nii since she was twelve, as both were active in the Antwerp breakdancing scene. Fresh Beat Productions was active in the late '80s but didn’t achieve commercial success. Nevertheless, the group was an essential link in the story of Pump Up The Jam and the launch of Kamosi’s career. Belgian producer Jo Bogaert was impressed by Kamosi’s talent. When Fresh Beat Productions was looking for an affordable studio to record their tracks, they approached Bogaert. “We were allowed to record our tracks, on the condition that he could make a track with Ya Kid K in exchange. That track became the later world hit Pump Up The Jam by Technotronic,” said Too Tuff in an interview about Fresh Beat Productions in Gazet Van Antwerpen.
When Bogaert approached his record label with an early version of the song, an employee from the label advised him to replace the samples of a singing Eddie Murphy with a rapper. Bogaert wanted a female rapper, and Kamosi explained that, at that time, she was one of the only female rappers in Belgium. She agreed to Bogaert’s proposal and quickly wrote a rap to his beats. The versions of what happened next differ between Bogaert and Kamosi.
Bogaert says that Kamosi was willing to record the track but didn’t want to be involved in any further way and didn’t want to participate in the promotion of Pump Up The Jam. For that reason, they looked for another solution. The search led them to Felly Killingi, a Congolese model active in Belgium. Killingi was willing to appear on the cover of the single and lip-sync in the music video. Killingi, who doesn’t speak English, had to learn the words phonetically for the video. Whether it was due to the unexpected global success of the song, we don’t know, but Kamosi felt robbed of her voice when Killingi became the face of the track.
Kamosi explains that she was unaware of anything until friends told her that there was a picture of another woman on the record cover. At seventeen, she didn’t dare to sign the contract for the promotion of the song out of fear that she might sign something she didn’t understand. Kamosi, who has a "tomboy" appearance, later says that they chose Killingi because they considered her "too ugly" to appear in a music video. In Kif Kif, Kamosi says that Killingi told her that she was informed that Kamosi herself had distanced herself from everything.
The conflict between Kamosi and Bogaert is resolved when Kamosi is clearly pushed forward as the lead singer in other songs – although these don’t achieve the same success as Pump Up The Jam. When they tour as the opening act for Madonna, we also see Kamosi rapping on stage instead of a lip-syncing Killingi.
Together with Technotronic, Kamosi gets to open for Madonna’s Blonde Ambition tour. Kamosi sees this as just the beginning. In interviews, she says that Technotronic's lyrics are not deep enough for her and that she aspires to a solo career. In 1992, she releases her own album: One World Nation. Critics are impressed by the album, which is a beautiful mix of jazz, rap, reggae, and dancehall, where Ya Kid K finally showcases the powerful lyrics that she missed with Technotronic. However, she would never match the commercial success of Pump Up The Jam as a solo artist. Still, her authentic style and versatility as an artist are undeniable.
"Awa, a place to stay"
Although most people mistakenly sing “I want… a place to stay” when Pump Up The Jam blares through the speakers, Kamosi is actually singing about ‘Awa’, ‘home’. The singer, who had to leave her homeland, felt uncomfortable in Belgium, and after wandering through the United States, now finds that ‘home’ in Nigeria.
Her music career is over. At least, the career she once aspired to in the 90s. She now views music as a "medicine for the soul" and posts songs on her own YouTube channel. This is a conscious choice, as she says in Kif Kif: "I found my personal growth more important than surrounding myself with people who don’t really know me. At that time, you weren’t in the professional music industry to necessarily make good music. Big labels saw you as a product." However, she has no regrets about her time with Technotronic. Kamosi is inextricably linked to Pump Up The Jam. This song, 36 years after its release, has earned its well-deserved place in the pop culture hall of fame and has conquered our hearts.
Sources:
Bral, S. (June 25, 2022). ‘Technotronic singer not recognized for world hit, immortalized with street nameplate’, Het Laatste Nieuws.
Demeyer, P. (August 18, 2024). ‘35 years ago one of the most successful Belgian singles was released: “We knew it sounded good, but didn’t expect a world hit,” Gazet Van Antwerpen.
Hintjens, F. (November 26, 2020). ‘Ya Kid K: “It was a fun ride with Technotronic”’, Kifkif.
Jacobs, G. (February 23, 1999). ‘We seek inspiration around the corner’, Gazet van Antwerpen.
Meltzer, R., Sibovits, K., Strazzeri, N. (June 3, 1990). ‘Ya Kid K plans to make it on her own’, Carroll County Times.
Roebben, A. (July 12, 2007). ‘The tragic story behind Pump Up The Jam, the best-selling Belgian record ever “I lost everything to men”’, Het Laatste Nieuws.
Selin Bakistanli's interest in Belgian women's history began at an early age, but it reached its peak while writing her master's thesis on the first generation of female law students in Belgium. In the meantime, she manages the Instagram page 'Zij.was.eens', which focuses on women from Belgian history.
Comments