Twee jaar lang werkte ik voor een bedrijf waar ik me voor het eerst in mijn carrière bewust werd van het bestaan van een loonkloof tussen mannen en vrouwen. Mijn positie bevond zich in de laagste regionen van de onderneming, waar vrouwen duidelijk overgerepresenteerd waren. Mannen werden pas zichtbaar als je naar de hogere posities ging kijken. Zij konden bovendien fulltime aan de bak en hun beloningen lagen aanzienlijk hoger. De vrouwelijke collega’s om mij heen konden alleen in parttime verband werken en ontvingen voor hun fysiek en mentaal uitdagende werk slechts het minimumloon. Hun posities waren overduidelijk nog ingericht naar het paternalistische idee dat hun inkomens een extraatje waren en dat er thuis een mannelijke partner zetelde die de belangrijkste broodwinner was. De top duldde geen onderhandelingen over uren of loon, maar was wel verbaasd over de grote doorloop in hun personeelsbestand. Met haar boek Waarom vrouwen minder verdienen en wat we eraan kunnen doen toont auteur Sophie van Gool hoe iedereen in dit soort verhalen er baat bij heeft wanneer we vrouwen hetzelfde betalen voor hun werk als mannen.
Meerkoppig Monster
In haar debuut combineert Van Gool haar ervaring en expertise om lezers die soortgelijke situaties meemaken verder te helpen. Haar doel is niet alleen dat zij met een eerlijker loon weglopen, maar dat er fundamentele veranderingen plaatsvinden in hun werkomgeving die van gelijke behandeling de regel maken. Veel Nederlanders zullen denken dat seksegelijkheid op de werkvloer allang succesvol is aangepakt. Maar Van Gool toont overtuigend aan de hand van een stukje geschiedenis waarom dat (nog) niet het geval is. Onze wetgeving blijkt bijvoorbeeld een groot mankement te zijn geweest. Wetten die vrouwen op gelijke voet hadden moeten stellen waren niet toereikend en werden relatief laat ingevoerd, zeker in vergelijking met de landen in Scandinavië. Van nationale regelingen voor gratis kinderopvang is het zelfs nooit gekomen. En daarmee is niet genoeg verandering gekomen in de samenstelling van de door mannen gedomineerde arbeidsmarkt. In ieder geval niet het soort verandering waardoor werkgevers vrouwen herkennen als mensen die naar de top van hun veld willen en daar dezelfde beloning voor verdienen als mannen.
Het probleem is echter een meerkoppig monster, wiens angst inboezemende aangezicht de aanschouwer zou kunnen doen verlammen. Maar tijdens het lezen van Van Gools vurige feministische betoog is daar gelukkig geen enkele reden toe. Vanaf de eerste bladzijde is het duidelijk hoe gepassioneerd Van Gool is over de emancipatie van vrouwen op de werkvloer. Niet alleen is ze rijk aan kennis en persoonlijke ervaring, ze heeft zelfs haar goedbetaalde baan op de Zuidas opgezegd. Met haar eigen onderneming Salaristijger gaat ze het land rond om het Nederlandse bedrijfsleven te overtuigen dat vrouwen op de arbeidsmarkt nog steeds achtergesteld zijn. Waarom vrouwen minder verdienen is de boekvorm van die voorlichting waarmee ze vele ondernemingen afgaat. De uiteenzetting erin over de ongelijkheid van vrouwen op de werkvloer is waterdicht en prent één fundamentele gedachte bij de lezer in: er is geen ruimte meer voor smoesjes, dit probleem moet worden aangepakt.
Oplossingen
Gelukkig biedt Van Gool ook doeltreffende oplossingen. Ze geeft de lezer duidelijke handvaten voor specifieke situaties waarin vrouwen nog regelmatig aan het kortste eind trekken, zoals gesprekken over zwangerschapsverlof en loononderhandelingen. Maar ook voor de microrevoluties die Van Gool haar lezers wil laten beginnen geeft ze tips mee. Hoe je er bijvoorbeeld voor kunt zorgen dat het personeelsbestand op je werk inderdaad diverser wordt. Of hoe het bedrijfsbeleid daadwerkelijk inclusiever wordt en iedereen zich op hun gemak voelt op de werkvloer – waarbij ze de strekking van haar betoog overigens ook uitbreidt naar mensen van kleur of mensen die een niet-christelijk geloof aanhangen. Door haar werk met Salaristijger weet ze je zelfs mee te geven bij wie je het beste kunt beginnen met de veranderingen en wie je meekrijgt.
Over de indeling van het boek ben ik nog niet helemaal uit. Soms komt het op me over dat Van Gool zó enthousiast is over het onderwerp, dat de informatie die ze op dat moment wilt geven net even niet behapbaarder kan worden opgeschreven om effectief te zijn. Hierdoor vinden ook wat onnodige herhalingen plaats die met wat aanpassingen hadden kunnen worden voorkomen. Tegelijkertijd lijkt het me ook gewoon heel aannemelijk dat Van Gools ongekende kennis over het onderwerp soms even wat moeilijker is in te delen. Zoals eerder al aangegeven, het onderwerp dat ze aankaart in gelaagd en gaat ver terug. Toch leest het boek over het algemeen makkelijk weg. Aan overtuiging en inspiratie levert ze in ieder geval niet in.
Verfrissende Boodschap
En dat is immers het belangrijkste doel dat Sophie van Gool voor ogen had met dit boek. Maar nog belangrijker is dat ze de lezer heel concrete handvaten meegeeft zodat die zelf veranderingen in diens omgeving kan doorvoeren. Dat is dan ook meteen de meest verfrissende boodschap die Van Gool biedt. Als je écht wilt dat je als vrouw zijnde hetzelfde loon en dezelfde kansen krijgt als je mannelijke collega´s, dan kan dat door zelf stappen te ondernemen.
コメント